domingo, 24 de agosto de 2008

Cambía el tempo

roupa d’entretempo
caras llargas nos nenos
chegóu el outono


- Nun lo mires, tu sigue p’alantre.
- É tan dura esta separación…
- Nun mires.

Pero eu sí miro, y véxolo tan alto, con cara de neno y os oyos moyaos.

- Xa lo sei, pero llougo volve.
- Ei ta a porta 18, corre, nía.
- ¿Tu imaxinas que cae el avión? Entos ésta sería a última vez que lo vexo.
- Nun digas fatadas y corre, ¡deixa xa de mirar p’atrás!


20 d’agosto de 2008

viernes, 22 de agosto de 2008

El ano en que nacín

Intentan un golpe d’estado
el 23 de febreiro.
Dan Verano azul por primeira vez.
Os de Tequila poinnos a saltar.
El congreso aproba a lei del divorcio.
Estrenan En busca del arca perdida
de Steven Spielberg.
Los secretos piden coa súa canción que los deixemos.
El Guernica de Picasso
chega a España.

El 18 d’outubre nacín eu,
por vez primeira.

Foi nel 81, de bon recordo.

domingo, 10 de agosto de 2008

Ofelia


Condo espertéi nun sabía únde taba. Taba flotando nel augua, con flores de colores al meu llao, ramas porriba de min con florías de colores.
Tía frío, muito frío, el augua taba xelada. Erguínme, miréi alredor y nun vin nada que fose familiar. ¿Qué fía eu allí? Quixen pensar, a ver se m'acordaba de daqué, peró nada, ningún recordo. El vistido moyado, peró ¿qué fía eu con aquel vistido tan llargo? ¿Únde m'iban os zapatos? ¿Por qué taba descalza? Taba perdida naquel sito, peró tamén na vida, sin recordos nin pasado.
De sutaque, úa llucecía parecéu na mía mente y vin colores, muitos colores, un olor forte, como a auguarrás, y daqué como se m'acariñasen con cuidado, con muito cuidado. Vía este mesmo vistido que llevo agora, vía úas florías como éstas d'aquí, ¿qué pasa?, ¿cómo podo salir d'aquí?,¿cómo podo...?, ¿cómo...?
- Y agora, á mía dereta, poden ver el cuadro de Jhon Everett Millais, "Ofelia" - dixo el guía da galeiría d'arte.

viernes, 8 de agosto de 2008

Muyer na ventá


Os barcos van e vein todos os días aló lonxe mentres qu’as mías posibilidades pra marchar d’aquí cada día que pasa son menos. Andrés fora del mar nun atopa trabayo que ye sía axeito, os nenos tán máis afeitos al pueblo y meus padres van fecéndose máis veyos, y lougo vou ter qu’empezar a cuidalos, quén me dera volver tempo atrás y aprovetar os estudios, agora tería outra forma de vida y outro trabayo, nun taría limpándoye a casa al médico. Teño que poñer romedio a esta situación, inda soi nova, Andrés sei eu que me vai apoyar y os nenos tamén se van poñer mui contentos. Matricularme nel Bachillerato, fer Maxisterio…, inda igual podo acabar dando clase na escola unde un día fun alumna…

Kit de supervivencia

Como todo é miyorable -anque nun temos queixa-, vai aquí úa proposta pral kit de supervivencia que recibimos al empezo del curso. Porque esto tamén é cultura:
-úa navaya de Taramunde
-úa botellía d’oruxo de Marentes
-un queixo d’Ozcos
-mel de Bual
-úa pouca d’empanada de carne de xato da zona
-requeixón d’Abredo
-viño de Pezós
-úa sidra de Solleiro
-un túper col menú degustación d’Ayande.
Y nun convén esqueicer un abanigo; ¡fai búa falta!

El eonaviego, el gran desconocido

El eonaviego é a llingua que se fala en Entrambasauguas, úa zona qu’abarca 18 conceyos del occidente d’Asturias.Tamos falando de Castropol, Tapia, El Franco, Cuaña, Navia (quitando Vil.lapedre y Puorto Veiga), Villayón, Bual, Eilao, A Veiga, San Tiso d’Abres, Pezós, Grandas, Taramunde, Ibias, Ayande y Vilanova, Santalla y Samartín d’Ozcos.
Esta llingua sigue sendo úa gran desconocida pral resto d’Asturias, entre outras cousas, pol aisllamento xeográfico. Además temos a desventura de qu’os políticos nun fain nada pra promovella: ei ta el futuro Estatuto d’Autonomía d’Asturias.
A nosa fala, inda que ta mui viva entre a población, pode chegar a correr el riesgo de desaparecer al deixar de tresmitirse ás xeneracióis novas. Por eso é mui importante el puxo dos grupos políticos mayoritarios na nosa Comunidá en conto á súa difusión nos medios de comunicación, á escolarización dos nenos y as nenas, á organización de cursos básicos pr’alfabetizar á población interesada, y á formación del profesorao na nosa llingua autóctona

Todo chega

Nun sabía qué fer. Deuye un calofrío por todo el corpo. Alló embaxo ruxía el río entre as pedras. Pro nun tía volta. Nun había outro camín. Amañóu d’atopar un carreirín pra chegar hasta el río. Baxóu medio andando, medio al rebollón, y sin pensallo dúas veces tiróuse ás auguas xeladas.
El augua arrastrábalo. Deu cuas costas nun penedo, pro el frío era tanto que nun era quén a sintir os golpes que taba llevando. Al llonxe escuitábanse os cais lladrando Taban cerca. ¡Cóndo podería salir d’aquellas auguas! Nun era quén a agarrarse a nada. Pro de sutaque, el río torcéu á dereta y allí atopóu escapatoria. Había úa cova na veira del río, unde el augua remansaba.
Naquella cova víase entrar úa pouca de clarencia y botóu a andar escontra d’ella. Nun parecía qu’houbese pisadas nin tía traza de que fose conocida pollos homes da contornada. Xa nun se sintían os cais. Parecéuye que xa escapara. Asina que se deixóu cayer y adormecéu sin mirar as mancaduras que tía por todo el corpo
Daquén lo taba secudindo pol ombro…
El policía deu dúas voltas á chave y a celda quedóu en silencio. Pensóu: “Nun volvo a ver a lluz del sol”. As probas eran claras y hoi hai muitos adelantos pra demostrar lo qu’en tempos de sou bolo nun fora posible…

Haikus

Como faros verdes
alluman á noite
os tous oyos.


As casas valleiras
recordan
os tempos felices das casas.


El llibro pechao soña
con maos qu’ansían lletras.

Noite de nortada

Aquella noite d’augua y vento taba arrimao contra el muro d’úa veya fachada pr’aveirarme codo vin un home más ben ruin coyendo pol pescozo a úa muyer de peleyo canela que llevaba un abrigo llargo y gris. Iban os dous baxando a caye.
Condo cheguéi al barco, nel porto, coyín el billete d’úa pasaxeira qu’iba pral Caribe, unde a arena é más branca y fina. Subía a bordo col can, un caniche escuro. Fendo un esforzo, axudéila a llevar el bagaxe al sou camarote. Eu iba delantre da muyer condo, pollos pasiyos, atopamos un abrigo gris.
Condo chegamos al camarote, al prender a lluz, vimos nel tarrén a un home ruin. Al pé, dereta, taba a muyer moura; inda tía a pistola na mao.

jueves, 7 de agosto de 2008

El pito falangueiro


Somos un grupo de mozas estudiantes da llingua d'Entrambasauguas que col tempo vamos poder enseñar a os nenos y nenas todos os misterios del gallego-asturiano. Y por eso tamos estos día en Ibias, el conceyo más suroccidental del Principao d'Asturias.
Nos tempos de descanso siguimos dándoye voltas al asunto, y d'este xeito demos en pensar qu'a pita asturianista taba mui sola y parecéunos ben madarye un pito falangueiro. ¡Qué ben lo iban pasar recordándoyes a os políticos qu'en Asturias tamén se falan el asturiano y el gallego-asturiano!

martes, 5 de agosto de 2008